Nghi thức tổ chức tang lễ của Phật giáo sẽ có những quy định riêng về các nghi lễ, những điều kiêng kị mà Phật tử nên chú ý. Bài viết sau đây của Tháp Long Thọ sẽ chia sẻ những thông tin về nghi thức tổ chức tang lễ Phật giáo. Mời bạn đọc tham khảo.
Tổ chức tang lễ theo quan điểm của Phật giáo
Quan điểm của Phật giáo cho rằng cái chết là điều con người không thể tránh khỏi. Chết không có nghĩa là hết vì “tử là bắt đầu của sinh”. Cái chết chỉ là chấm dứt kiếp nhân sinh hiện tại để đầu thai chuyển kiếp vào một kiếp khác. Sự sống và cái chết như một dòng chảy luân hồi tuân theo luật Nhân quả. Người Phật tử không nên sợ hãi cái chết mà nên đón nhận như một điều tất yếu ở đời.
Việc tổ chức đám tang cho người đã khuất để tưởng niệm và tiễn biệt người ra đi là điều nên làm. Tuy nhiên, việc làm tang lễ không cần phải quá phiền phức, hao tâm tổn sức cũng như chuẩn bị rườm rà, câu nệ hình thức, tiền bạc. Nói như vậy không có nghĩa là đám tang diễn ra cẩu thả, không thể hiện được tấm lòng của người còn sống dành cho người đã khuất.
Phật giáo muốn hướng chúng sanh đến việc tổ chức tang lễ sao cho thật đơn giản, gọn gàng, ít tốn kém, không thực hiện những tập tục mê tin di đoan của dân gian,… Bên cạnh đó, tang lễ cần được cử hành trang nghiêm, tổ chức tại nơi yên tĩnh, tránh những nơi ồn ào nhiễu sự.
Các nghi thức tổ chức tang lễ theo Phật giáo đều nhằm mục đích cầu cho người đã khuất sớm được siêu thoát, vãng sanh vào cảnh giới mới, bắt đầu một kiếp người, một sự sống mới.
Các nghi lễ trong tổ chức tang lễ Phật giáo
Việc tổ chức tang lễ theo Phật giáo cũng tùy vào từng nơi từng cư dân mà có sự khác biệt. Tuy nhiên, một nghi thức tiễn đưa người đã khuất trong Phật giáo sẽ gồm các nghi lễ như sau:
Lễ trị quan nhập liệm
Sau khi người mất trút hơi thở cuối cùng, trong khoảng thời gian từ 4 đến 24 giờ, gia đình sẽ tắm rửa, vệ sinh thân thể cho người đã khuất. Nghi lễ này còn được biết với tên gọi mộc dục và thường do con cháu trong gia đình thực hiện.
Người chết sau khi được tắm rửa sẽ được đưa vào quan tài, thực hiện theo các bước như sau:
- Dùng một chén nước trong, một cây đèn nến (sáp) gắn vào một cái cây gác trên một góc hòm.
- Vị sư thầy sẽ dùng tam mật tương ưng (tay kiết ấn, khẩu đọc thần chú, Ý quán tưởng Phật) tẩy sạch quan tài và vật dụng tẩm liệm.
- Thi hài sẽ được mặt một chiếc áo Quan Âm (mền Quang Minh). Theo cổ tục có nơi còn bỏ gạo hay vàng ngọc vào miệng thi thể.
- Sau đó, đưa thi hài vào quan tài.
Lễ phục hồn
Để thực hiện nghi lễ này, gia đình cần chuẩn bị một bàn thờ linh bao gồm linh ảnh, bài vị, bát nhang. Một vài nơi thì chuẩn bị một bát cơm (hai chén úp một), cắm hai chiếc đũa và một quả trứng luộc.
Sau khi đã lập xong bàn thờ, tang gia bắt đầu tiến hành nghi lễ thỉnh vong linh an vị, để vong linh nhận thức rõ việc mình đã qua đời, hồn đã lìa khỏi xác. Sở dĩ có nghi lễ này vì theo quan niệm của Phật giáo, người mất lúc bấy giờ thần thức vẫn còn bơ vơ, sợ sệt, chưa ý thức được việc gì.
Lễ khai kinh – tiến linh
Gia quyến cần thiết lập bàn thờ Phật để thỉnh Phật chứng minh và siêu độ cho người đã khuất. Ngoài ra trong nghi lễ này, việc tụng kinh còn nhằm mục đích giúp vong linh hướng Phật, quy y về cõi Phật, sớm dứt nghiệp trần gian để đầu thai chuyển kiếp.
Lễ phát tang
Lễ phát tang hay lễ thành phục, tức mặc áo tang, là nghi lễ được xem như đánh dấu việc gia đình chính thức chịu tang người đã khuất.
Trong nghi lễ này, sư thầy sẽ dùng tam mật tương ưng chú nguyện vào tang phục và xướng: “Ngũ phục chi nhơn các thọ kỳ phục” trao cho tang gia mặc vào người. Từ thời điểm này, gia đình thông báo cho bà con, hàng xóm láng giềng gần xa rằng nhà có người qua đời. Mọi người có thể đến dự tang lễ để chia buồn cùng với gia đình thân quyến.
Lễ phát tang được xem như hình thức để tưởng nhớ về người đã mất, là việc làm cuối cùng mà người còn sống có thể làm cho người đã khuất.
Lễ triêu điện
Trước khi chôn cất người đã khuất, các nghi lễ diễn ra trong thời gian này được gọi là điện. Lễ triêu điện tức buổi lễ cúng buổi sáng gần ngày đưa đám, dành cho họ hàng, người thân trong gia đinh muốn làm lễ cúng riêng để từ biệt người mât.
Lễ tịch điện
Lễ tịch điện là buổi lễ diễn ra vào buổi tối gần ngày đưa đám, thường là con cháu nội tộc sẽ tưởng niệm người mât bằng việc gợi nhắc lại hình ảnh, ơn nghĩa, công hạnh của người quá cố.
Lễ triệu tổ
Lễ này thường được cử hành trước ngày di quan khoảng 2 hôm. Gia đình sẽ thỉnh linh vị, di ảnh, bát nhang đầy đủ lễ vật đến tự đường hay nhà thờ họ. Sau đó đặt linh vị trên một cái bàn nhỏ đối diện án thờ gia tiên.
Lễ sái tịnh, nhiễu quan và quy y linh
Trong nghi lễ này, gia đình sẽ tụng chú đại bị, sư thầy sẽ dùng bình Cam Lồ vào tẩy tịnh quan tài. Khi chú Ðại Bi vừa dứt, sư thầy sẽ thán: “Giác tánh viên minh, tùng lai trạm tịch; bổn lai nhơn ngã chi huyễn tướng, hà hữu sanh tử chi giả danh? Nhơn tối sơ nhất niệm sái thù, tùng mộng tưởng hữu tư sanh diệt”.
Lễ cáo đạo lộ
Lễ này thường diễn ra trước một hôm đưa đám. Tang quyến sẽ nhờ một người hộ tang đứng cúng, bàn thờ sẽ đặt trước cửa ngõ với ý niệm xin hộ đàng cho đám tang yên ổn, thuận lợi. Ngoài ra, gia đình có thể tổ chức việc cúng thị thực, phóng sanh.
Lễ khiển điện
Lễ này cử hành trước khi di quan, dành cho bạn bè gần xa bày tỏ tình cảm với người đã khuất.
Lễ di quan
Lễ di quan hay còn được biết là lễ động quan, là nghi lễ mà gia đình sẽ thực hiện việc di chuyển quan tài để đem đi chôn hay hỏa táng. Đây là nghi lễ cảm động nhất bởi được xem như lần cuối cùng gia đình có thể nhìn mặt người đã khuất.
Lễ tế độ trung
Để thực hiện nghi lễ này, gia đình sẽ cử hành việc cúng giữa đường với ý nghĩa: Trước tiên vì đường sá xa xôi, nghỉ xả hơi cho âm công (người gánh đám) lấy sức, đãi đằng ăn uống. Thứ hai là để cho con cháu có dịp lễ lạy tỏ lòng hiếu thảo trong lúc nghỉ giải lao.
Lễ trị huyệt
Trước khi hạ quan tài, tang quyến sẽ thực hiện lễ này để làm tinh sạch huyệt. Trong nghi lễ này, sư thầy cũng sẽ dùng nước cam lồ làm tinh sạch nơi chỗ để xếp đặt thi thể hay nơi thờ cúng. Ngoài ra còn có nghĩa chúng sanh nào đang ẩn trú vào nơi ấy xin đi nơi khác.
Lễ tạ thổ thần
Lễ khấn vái thổ thần và những hương linh của những ngôi mộ chung quanh, nhằm mục đích thông báo nay có huơng linh. . . cùng chung cư trú tại địa phận này.
Lễ nhiễu mộ
Sau khi an táng xong, để bái biệt hương linh, cảm tạ chư tăng và quan khách tham dự tám đáng, gia quyến sẽ thực hiện nghi lễ này.
Lễ an linh
Sau khi thực hiện việc an táng, gia đình có thể thỉnh linh ảnh hoặc bài vì người đã khuất về chùa hoặc về nhà để thờ phụng ít nhất trong 49 ngày. Cần lưu ý rằng phải lập bàn thờ riêng trong hai năm hoặc ít nhất là 100 ngày, sau đó mới nhập vào bàn thờ chung với tổ tiên.
Những lưu ý khi tổ chức tang lễ Phật giáo
Để tang lễ Phật giáo được diễn ra một cách trang trọng, lịch sự, tang quyến cần chú ý những việc như sau:
Hạn chế việc khóc lóc đau thương khi gia đình có người mất, cần cố gắng cử hành nghi lễ đơn giản nhưng trang nghiêm tại gia hoặc tại nhà tang lễ.
Không tụ tập đánh bài, cờ bạc để tránh quấy rầy người mất cũng như tránh việc tạo nghiệp cho bản thân.
Không nên sát sanh để cúng tế, thiết đãi rượu thịt trong thời gian diễn ra tang lễ. Gia đình nên giữ trọn trai giới để hồi hướng công đức cho người đã mất.
Gia đình cần làm việc thiện như cúng dường, in Kinh Đại Thừa, thả cá phóng sanh,… để tích đức cho vong linh.
Không ngừng niệm Nam mô A Di Đà Phật.
Không treo màn trướng, trang trí đèn đuốc xung quanh linh cửu.
Không nên sử dụng ban nhạc tây hoặc che tàng lọng. Những việc này chỉ nhằm phô trương hư vinh, là việc người Phật tử không nên làm.
Hạn chế việc đốt giấy vàng mã, mướn người khóc đám tang cũng như cấm kị việc thổi kèn, thổi sáo quá sầu thảm. Việc này dễ khiến vong linh theo âm điệu mà đi vào chốn địa ngục. Cách tốt nhất là gia đình nên thuê người hòa tấu để cúng dường Tam Bảo.
Và điều quan trọng không kém là gia chủ nên gửi lời cảm ơn sau tang lễ của Phật giáo đến những người đã tham dự đám tang, những người đã hỗ trợ và giúp đỡ,…
Những lưu ý khi tham dự tang lễ Phật giáo
Ngoài những lưu ý khi tổ chức tang lễ, người tham dự đám tang Phật giáo cũng cần chú ý những vấn đề như:
Người tham dự nên cầm theo kinh Phật để tụng niệm cho vong linh.
Cần giữ nét mặt trang nghiêm, lịch sự, tránh cười đùa, nói chuyện lớn tiếng để thể hiện sự chia buồn, bày tỏ lòng thương tiếc với tang gia.
Không quá sầu bi mà khóc lóc, kể lể trong đám tang.
Không cúng tế bằng sinh vật để tránh phạm tội sát sanh cũng như tránh tạo nghiệp cho người mất.
Trang phục dự tang lễ nên lịch sử, chỉn chu, phù hợp với hoàn cảnh. Bạn có thể tìm hiểu thêm về trang phục tại bài viết: Trang phục trong đám tang của người Việt.
Tổ chức tang lễ Phật giáo ngày nay
Có thể thấy, vấn đề tổ chức tang lễ Phật giáo ngày trước rất xem trọng các nghi lễ, gia đình phải thực hiện rất nhiều nghi lễ rườm rà, tốn kém về tiền bạc và thời gian.
Ngày nay cuộc sống bộn rộn, không có nhiều thời gian, các nghi thức trong tang lễ Phật giáo dần được giản lược đi. Và hiện nay chủ yếu có ba lễ chính là lễ phát tang – lễ cầu siêu – lễ táng.
Bên cạnh đó, các dịch vụ tổ chức tang lễ trọn gói “ra đời”đã hỗ trợ các gia đình tổ chức tang chay cho người thân một cách chu toàn, tiết kiệm thời gian nhưng vẫn đảm bảo được đầy đủ các bước.
Tại Tháp Long Thọ, chúng tôi có dịch vụ tang lễ (dịch vụ mai táng) luôn sẵn sàng hỗ trợ bạn. Dịch vụ mai táng uy tín trọn gói TPHCM “Long Thọ” sẽ hỗ trợ bạn vượt qua sự bối rối, lo lắng và hoang mang, sắp xếp mọi công việc cần làm và lên kế hoạch để tổ chức một hậu sự chu đáo nhưng không kém phần thành kính cho người quá cố.
Nếu có bất kì thắc mắc cần giải đáp hoặc cần tư vấn về dịch vụ, hãy liên hệ với chúng tôi qua hotline hoặc đến trực tiếp địa chỉ để được nhân viên hỗ trợ kịp thời.
