Lễ cầu siêu 49 ngày, 100 ngày và ngày giỗ hằng năm đều là các nghi thức quan trọng trong văn hóa tâm linh của người Việt, là dịp để người sống bày tỏ lòng hiếu kính, tưởng nhớ người đã khuất và cầu nguyện cho linh hồn được an yên, siêu thoát. Cùng Tháp Long Thọ giải đáp ý nghĩa và cách thực hiện của các buổi lễ quan trọng này. 

Lễ cầu siêu 49 ngày là gì?

Theo giáo lý nhà Phật, linh hồn người mất sau khi rời khỏi dương thế sẽ phải trải qua 7 tuần (49 ngày) để chờ đợi xét xử nghiệp báo và chuyển sinh sang một kiếp sống khác. Theo đó, lễ cầu siêu 49 ngày là dịp mà gia đình cầu độ siêu linh cho linh hồn người đã khuất, cầu mong cho linh hồn sớm về cõi an lạc. 

Lễ cầu siêu 49 ngày là buổi lễ có ý nghĩa quan trọng đối với đã mất, giúp cho linh hồn của họ sớm được siêu thoát. Chính vì thế, sự chuẩn bị tươm tất của gia đình là hết sức quan trọng. Gia quyến có thể tham khảo các lưu ý cũng như cách chuẩn bị sau: 

• Mâm cơm cúng: Tùy theo sự khác nhau về vùng miền và tôn giáo mà cách chuẩn bị cúng cơm cũng sẽ khác nhau. Đối với gia đình theo đạo Phật thường cúng chay, vì họ tin rằng việc cúng chay giúp tránh sát sinh và không làm liên lụy đến nghiệp quả của người đã khuất. Mâm cúng chay thường bao gồm: xôi, chè, rau xào, trái cây,… Còn đối với những gia đình không theo đạo Phật, mâm cúng có thể là đồ mặn, nhưng cần tránh các loại thịt như chó, mèo, bò. 
• Vàng mã, quần áo giấy: chuẩn bị khoảng 15 xấp tiền vàng mã, quần áo giấy và các vật dụng tượng trưng cho người mất
• Kinh cầu siêu: Gia đình có thể thỉnh chư tăng đến cầu siêu. Nếu gia đình không mời thầy sư hoặc không đến chùa, có thể chuẩn bị trước các bài văn khấn cúng, giúp tránh sai sót lúc hành lễ 

Lễ cầu siêu 100 ngày là gì?

Nếu như lễ cầu siêu 49 ngày là dịp để gia đình cầu nguyện cho vong linh sớm siêu thoát, chuyển sinh vào một cảnh giới tốt đẹp, thì lễ cúng 100 ngày đánh dấu một cột mốc quan trọng trong hành trình của người đã khuất. Đây là thời điểm mà theo quan niệm dân gian, linh hồn đã an bài vào cảnh giới phù hợp với nghiệp báo của họ, và gia đình tổ chức lễ cúng để cầu nguyện cho họ được an yên hơn ở thế giới bên kia.

Đây còn được gọi là “lễ thôi khóc”, mang ý nghĩa chuyển giai đoạn từ đau thương sang tưởng nhớ, vì sau cột mốc này, người còn sống, con cháu trong gia đình thôi khóc thương, giúp linh hồn người mất có thể thanh thản tiếp tục hành trình của mình. Cũng chính vì mang ý nghĩa nhẹ nhàng để tưởng nhớ người đã khuất, ngày giỗ 100 ngày thường không tổ chức linh đỉnh, mà chỉ diễn ra trong phạm vi gia đình ấm cúng. Tuy nhiên, vẫn cần những lưu ý quan trọng trong cách thực hiện lễ để tránh điều cấm kỵ như sau: 

• Chuẩn bị mâm cúng đúng phong tục: gồm 1 bát cơm úp, 1 quả trứng luộc (hoặc thịt luộc), rượu, nước, hương trầm, hoa quả và đặc biệt là các món người thân quá cố thích ăn lúc sinh thời
• Nghi thức tụng kinh cầu siêu: Gia đình có thể mời chư Tăng đến để làm lễ và đọc kinh Phật để chỉ đường, dẫn lối cho vong linh người đã khuất về nhà. Nếu không có điều kiện, gia đình có thể tự tụng kinh tại nhà để hồi hướng phước lành, chuẩn bị các bài kinh phổ biến như Kinh Địa Tạng, Kinh Vu Lan, Kinh A Di Đà.

Lễ cầu siêu vào ngày giỗ hàng năm

Lễ giỗ là một phong tục quan trọng trong đời sống văn hóa tâm linh của người Việt, thể hiện lòng hiếu kính đối với người đã khuất. Sau khi hoàn tất lễ 100 ngày, gia đình sẽ tiếp tục tưởng nhớ qua các dịp giỗ hằng năm. Theo phong tục, giỗ đầu (1 năm sau khi mất) vẫn mang màu sắc của tang lễ, nhưng từ năm thứ hai trở đi, lễ giỗ thường diễn ra nhẹ nhàng hơn. 

Dưới đây là các cách thức tổ chức giỗ theo từng giai đoạn: 

• Ngày giỗ đầu (tức một  năm sau ngày mất): Gia đình thường chuẩn bị mâm cúng đầy đủ, bao gồm lễ vật dâng lên thần linh, tổ tiên và người mất. Nghi lễ cầu siêu có thể được tổ chức tại chùa hoặc tại gia, với sự tham gia của họ hàng, bạn bè thân thiết để tưởng niệm. Đây là cột mốc quan trọng, đánh dấu một năm người thân rời xa cõi trần, nên không khí thường mang sự trang nghiêm, lắng đọng.
• Ngày giỗ hết tang (lễ Đại Tường): Đây là thời điểm đánh dấu 2 năm sau ngày mất của người quá cố, chính thức kết thúc thời kỳ để tang. Không khí buổi lễ nhẹ nhàng hơn, nhưng vẫn giữ sự thành kính. Mâm cúng có thể được chuẩn bị giản dị hơn giỗ đầu, tùy theo phong tục địa phương. Một số gia đình chọn lên chùa làm lễ cầu siêu, hồi hướng công đức cho người đã khuất
• Ngày giỗ thường: Từ năm thứ ba trở đi, lễ giỗ trở thành giỗ thường niên, không còn mang sắc thái tang thương mà thiên về sự tưởng nhớ, tri ân. Không khí ấm cúng, sum họp gia đình, con cháu quây quần bên nhau để tưởng niệm người đã khuất, kể lại những kỷ niệm và giáo huấn từ thế hệ trước. Mâm cúng có thể là cơm chay hoặc mặn, tùy theo truyền thống của từng gia đình.

Sự khác nhau giữa các nghi thức cầu siêu theo thời điểm

Các nghi thức cầu siêu 49 ngày, 100 ngày và ngày giỗ đều có ý nghĩa quan trọng trong đời sống tâm linh của người Việt, nhưng mỗi thời điểm lại có sự khác biệt về mục đích và cách thực hiện. Hãy cùng Tháp Long Thọ điểm qua ngay sau đây:

Tổng kết

Tháp Long Thọ mong rằng những thông tin trên đã giúp bạn hiểu hơn về ý nghĩa và cách thực hiện lễ cầu siêu. Đây là dịp để con cháu thể hiện lòng hiếu kính, hồi hướng công đức và cầu mong sự bình an cho gia đình. Hãy thực hiện các nghi lễ này với lòng thành và sự trang nghiêm để người đã mất được an yên nơi cảnh giới mới.